Вераніка правяла на Шры-Ланцы два з паловай тыдні, вывучаючы востраў і мясцовы каларыт, седзячы на пасажырскім (а часам і на кіроўчым) сядзенні тук-тука – гэта такі трохколавы транспарт, папулярны ў Азіі. CityDog.io распытаў дзяўчыну пра атмасферу і кошты на востраве.
Вераніка з хлопцам прыляцелі на Шры-Ланку з Тайваня. Краіну выбіралі проста: шукалі бюджэтныя пералёты з бягучага месца і цікавыя напрамкі.
Некаторыя сябры спрабавалі адгаварыць іх ад паездкі. «Нам казалі, што там брудна, няма ежы праз крызіс (хаця ён скончыўся ўжо два гады таму) і ўвогуле там няма чаго рабіць. На шчасце, гэтыя страхі не апраўдаліся», – узгадвае Вераніка.
Пра маршрут: «Вырашылі зэканоміць і аб’ехаць “Залатое кола” Шры-Ланкі самастойна»
– Сваё падарожжа па Цэйлоне (так раней называлася Шры-Ланка) мы пачалі з Каломба – гэта самы вялікі горад краіны. Адсюль мы планавалі паехаць у суседні горад, узяць там напракат тук-тук і адправіцца па «Залатым коле» Шры-Ланкі. Гэта неафіцыйны тэрмін, які абазначае папулярны турыстычны маршрут па самых значных і цікавых лакацыях вострава.
Так выглядаў маршрут.
Першым прыпынкам быў Каломба – сучасны мегаполіс, дзе змяшаліся каланіяльная архітэктура, будыйскія храмы, хмарачосы і трушчобы. Тут мы правялі два дні і пашкадавалі, што патрацілі так шмат часу.
Горад спачатку не ўразіў: было брудна, шумна, паўсюль непрыемны пах. Уразілі толькі пара храмаў, мясцовы ланкіец, які працаваў у каталіцкім храме і ведаў некалькі рускіх фраз, і кавярня з велізарнай калекцыяй безалкагольных кактэйляў з гарбаты. У выніку мы былі рады хутчэй адсюль з’ехаць.
Наступны пункт – Гале. Стары партовы горад з галандскім фортам. Тут было ўжо вельмі прыгожа: вузкія вулачкі з каланіяльнымі дамамі, утульныя кавярні, антыкварныя крамы і маляўнічы від на акіян.
Мы дабраліся сюды на знакамітым ланкійскім цягніку – тым самым, дзе можна сядзець каля адкрытых дзвярэй і любавацца пейзажамі. Мы выбралі другі клас – бюджэтны, але з магчымасцю сядзець у дзвярным праёме.
Большасць мясцовых жыхароў выбірае трэці клас – ён самы танны. А вось у першым класе ўсе вокны і дзверы зачынены, працуюць кандыцыянеры, таму выглядаць з вагона ўжо не атрымаецца.
Праўда, калі цягнік прыбыў, з-за вялізнай чаргі мы выпадкова зайшлі ў трэці клас. Дзве гадзіны давялося ехаць стоячы – было вельмі цяжка, таму не паўтарайце нашай памылкі.
Пасля Гале мы паехалі ў нацыянальны парк Яла – адзін з самых знакамітых запаведнікаў Шры-Ланкі. Тут можна пабачыць сланоў, аленяў, кракадзілаў і шмат птушак. Нам нават пашчасціла ўбачыць леапарда.
Наступная кропка – Эла, утульны горад сярод чайных плантацый. Тут знаходзіцца знакаміты Мост Дзевяці Арак. Потым паехалі на поўнач – у Нувара-Элію, а затым у Канды – культурную сталіцу краіны. Тут наведалі знакаміты храм з рэліквіяй – зубам Буды. Далей – Анурадхапура з велічэзнымі будыйскімі ступнямі. Перад вяртаннем дадому мы зноў заехалі ў Канды, потым у Негамба, наведалі пляжы, рыбныя рынкі і каналы.
За два тыдні мы аб’ехалі амаль усю краіну і пабачылі яе самыя цікавыя мясціны.
Транспарт: «Па горадзе танней заказваць тук-тук праз Uber, але мясцовым мафіёзі гэта можа не спадабацца»
– Перамяшчаліся па краіне мы на тук-туку – гэта такі трохколавы гібрыд матацыкла і машыны, больш падобны на матацыкл, таму што перадачы пераключаюцца на ручках.
Тук-тук даваў нам мабільнасць і незалежнасць ад грамадскага транспарту. Акрамя таго, ён быў зручнейшы, чым скутар, асабліва з нашым багажом. У горных раёнах Шры-Ланкі часта ідуць дажджы і ўзнікаюць туманы, і нам не хацелася мокнуць у дарозе. Арэнда машыны была даражэйшая, ды і тук-тук здаваўся цікавейшым: раней мы нават не ведалі, што яго можна ўзяць напракат. Нам ён каштаваў 17 еўра за суткі, мы арандавалі яго на два з паловай тыдні.
Са складанасцей – для арэнды транспарту на Шры-Ланцы патрэбны мясцовыя правы кіроўцы. Яны каштуюць 65 еўра, і без іх ні адна кампанія не здасць ні скутар, ні тук-тук, ні машыну. Каб іх атрымаць, патрэбны свае правы кіроўцы і фатаграфія як на пашпарт. Афармляюць іх праз мясцовую паліцыю адразу ў офісе арэнды.
Калі ездзіць без іх, штраф можа дасягаць 25 000 рупій (каля 80 долараў), а ў арэндадаўцаў могуць быць праблемы. Таксама патрэбна страхоўка за 50 еўра.
Так выглядае тук-тук.
Рух на дарогах Шры-Ланкі хаатычны. Замест паваротнікаў кіроўцы сігналяць, але да гэтага хутка прывыкаеш, як і да левабаковага руху. Кіраваў у нас увесь час мой хлопец, хаця правы былі на мяне. У яго быў досвед кіравання матацыклам, у мяне не, так што вырашылі, што афармляць тук-тук на сябе буду я, а кіраваць ім будзе ён.
Каб нас не аштрафавалі, мы прыдумалі гісторыю: калі нас спыняць, я буду сядзець ззаду і казаць, што стамілася, а хлопец проста вырашыў мне дапамагчы. За ўсё падарожжа нас спынілі толькі два разы, і абодва разы нашу версію прынялі без пытанняў.
Таксама мы чулі, што даішнікам можна даваць невялікія хабары, калі з дакументамі нешта не так. Адзін раз мой хлопец нават паклаў на пярэдняе сядзенне 500 ці 1000 рупій, але паліцэйскі проста паказаў на іх і сказаў, што яны ў нас выпалі. Праверыў дакументы і адпусціў нас далей. Другі раз мы нават не спрабавалі даваць хабар – проста расказалі нашу гісторыю, і нас зноў адпусцілі.
Адзіны сур’ёзны мінус – тук-тук увесь час ламаўся. Асабліва ў другой палове паездкі: у гарах адмовілі паваротнікі, пачалі самавольна ўключацца фары, пару разоў праколвалі шыну. На шчасце, паломкі здараліся ў гарадах, дзе былі сэрвісы, і ўсё хутка рамантавалі.
Калі перасоўвацца па гарадах, тук-тук можна выкарыстоўваць як таксі. Але лепш заказваць праз Uber, а не лавіць на вуліцы: так кошт фіксаваны і звычайна ніжэйшы. Мясцовыя таксісты часта навязваюць паслугі, а праз мабільную праграму можна пазбегнуць лішніх зносін і пераплат.
Праўда, вадзіцелі, якія працуюць праз праграму, часам сутыкаюцца з ціскам з боку тых, хто працуе без яе. У некаторых таксістаў ёсць свае «зоны», якія яны кантралююць, і яны не любяць, калі кіроўцы Uber заязджаюць туды і забіраюць іх кліентаў. У некаторых выпадках гэтыя «мафіёзі» нават могуць не дазваляць ім заязджаць у свае раёны.
«Ёсць дзве катэгорыі ланкійцаў: адны спрабуюць разуць цябе да апошняй капейкі, іншыя гатовыя першымі прыйсці на дапамогу за ўсмешку»
– Што тычыцца мясцовых жыхароў, я заўважыла, што яны дзеляцца на дзве катэгорыі. Адны імкнуцца абдурыць цябе і вытрасці апошнюю капейку, калі ў цябе яна ёсць. Іншыя ж, наадварот, гатовыя кінуцца на дапамогу па першым клічы, проста таму, што яны настолькі добрыя і адкрытыя, што хочуць пакінуць у цябе прыемнае ўражанне.
Адно з самых частых пытанняў, якое нам задавалі мясцовыя, гучала так: «Як вам наша краіна? Ці добрыя тут людзі?» Гэта было забаўна, таму што яго можна было пачуць літаральна паўсюль.
Яшчэ адзін цікавы момант – у большасці ўстаноў, калі ты робіш заказ, да цябе звяртаюцца вельмі афіцыйна: «сэр» або «мадам». У нейкі момант я нават злавіла сябе на думцы, што з-за такога звароту мімаволі пачынаю ўспрымаць мясцовых не на роўных. Як бы дзіўна гэта ні гучала, але іх манера зносін як быццам сама ставіць цябе вышэй, таму што ў цябе больш грошай, а значыць, ты важнейшая.
Пры гэтым многія ланкійцы добра ведаюць англійскую з-за свайго каланіяльнага мінулага. Гэта моцна спрашчае зносіны. Але ёсць і іншая асаблівасць – яны неверагодна павольныя. Яны марудна думаюць, нікуды не спяшаюцца, а часам проста не разумеюць, чаго ты ад іх хочаш. І справа не ў мове, а ў іх вобразе мыслення. Гэта крыху раздражняе, асабліва калі ты прывыкла да хуткага рытму жыцця, але, здаецца, ім самім у гэтым тэмпе цалкам камфортна.
Зняць жыллё можна і за 10, і за 110 долараў у суткі
– Кошты пражывання там шмат у чым залежаць ад бюджэту, які ты гатова выдаткаваць. Напрыклад, апартаменты можна знайсці як за 10 долараў у суткі, так і за 110 – усё залежыць ад узроўню камфорту.
Мы звычайна выбіралі бюджэтныя, але пры гэтым вельмі добрыя варыянты. Напрыклад, здымалі пакой у гатэлі наўпрост на беразе акіяна ўсяго за 15 долараў у суткі. Такіх прапаноў было шмат, і нам ні разу не даводзілася плаціць больш чым 20 долараў за ноч. Пры гэтым нумары былі камфортнымі, з уключаным сняданкам і ўсімі неабходнымі выгодамі.
Вядома, гэта не былі раскошныя апартаменты, але па мясцовых мерках – чысты пакой, душ і традыцыйны шры-ланкійскі сняданак – гэта цалкам годныя ўмовы.
Праўда, адзін раз мне прыйшлося хвілін 15 выганяць з душа ў нашай арандаванай хатцы цэлае сямейства жаб, якія нейкім чынам там апынуліся. Але ў цэлым гэта дробязі.
А што па ежы? Есць лепш за ўсё ў правераных турыстычных месцах
– Ежа на Шры-Ланцы таксама цалкам бюджэтная, але з ёй у нас былі некаторыя цяжкасці. Па-першае, мы не адразу зразумелі, што самыя добрыя ўстановы – турыстычныя.
Установы для мясцовых нас крыху палохалі: яны выглядалі неахайна, шмат дзе быў бруд і мухі, у дадатак да гэтага ланкійцы елі рукамі. Кошты там сапраўды капейкавыя, але рызыкаваць сваім здароўем не хацелася. Таму мы арыентаваліся на водгукі ў Google Maps, выбіралі рэстараны з высокімі рэйтынгамі, аднак глядзелі менавіта меркаванні турыстаў. Мясцовыя таксама часта пакідаюць водгукі, але, як мы заўважылі, у некаторых устаноў іх відавочна накручвалі.
У турыстычных рэстаранах кошты былі рознымі. Можна было патраціць і 30 долараў на чалавека, але ў сярэднім паўнавартасны абед абыходзіўся ў 5–10 долараў. Нам спадабалася піць свежы какос кожны дзень – ён каштаваў ад 100 да 300 мясцовых рупій (менш за долар).
Калі стамляліся шукаць добрыя месцы ці калі побач былі толькі мясцовыя забягалаўкі, мы елі ў KFC. Гэта, здаецца, самы папулярны фастфуд на Шры-Ланцы – ён ёсць у кожным больш-менш буйным горадзе. Там хаця б не было рызыкі атруціцца, але да канца паездкі мы ўжо не маглі глядзець на курыцу.
Яшчэ адна асаблівасць мясцовай кухні – спецыі. Нават калі просіш зрабіць страву менш вострай, яна ўсё роўна будзе насычанай па смаку, не такой прэснай, як у Еўропе.
Асасблівае захапленне – садавіна. Менавіта тут мы паспрабавалі самыя смачныя бананы ў жыцці. Што здзівіла: нягледзячы на багацце свежай гародніны і садавіны, у мясцовай кухні іх выкарыстоўваюць не так актыўна. У рэстаранах у асноўным прапануюць рыс з рознымі начыннямі, падліўкамі і спецыямі. Нават у паўночных раёнах, дзе вільготны клімат і шмат палёў, стравы са свежай гародніны не асабліва папулярныя.
Ці варта ўвогуле туды ехаць?
– Шры-Ланка – дзіўнае месца. Мусіць, гэта самая прыгожая краіна, у якой я пакуль што пабывала, калі казаць пра прыроду. Тут цудоўныя пляжы, маляўнічыя горы, неверагодныя чайныя плантацыі.
Мне здаецца, што на Шры-Ланку варта ехаць не па сэрвіс, а па прыроду і ўражанні. Гэта ўсё яшчэ дастаткова неразвітая краіна. Калі параўноўваць з Тайландам, то, здаецца, Шры-Ланцы яшчэ гадоў дзесяць да падобнага ўзроўню камфорту для турыстаў. Хаця Тайланд таксама адчуваецца як вялікая вёска.
Напрыклад, адной з нечаканасцей на Шры-Ланцы стала праблема з мыццём. Тут вельмі мала пральняў з аўтаматычнымі сушылкамі. А ў нас быў даволі шчыльны маршрут – кожны дзень новае месца, і часу чакаць, пакуль рэчы высахнуць на вешалцы, проста не было. У горных раёнах яшчэ больш складана: рэчы сушаць прама на дахах дамоў, але з-за вільготнага клімату яны не заўсёды высыхаюць як след. Часам яны становяцца нават больш бруднымі, чым былі.
Пральні з сушылкамі можна знайсці толькі ў буйных турыстычных зонах, але таксама не ўсюды. У нейкі момант мы тыдзень хадзілі ў брудным адзенні і без трусоў, таму што нават рукамі памыць і нармальна высушыць усё было немагчыма.
Шчыра кажучы, я была рада з’ехаць са Шры-Ланкі – у нейкі момант стамілася ад празмернасці ўражанняў і зусім новага досведу. Але цяпер, азіраючыся назад, разумею, што з задавальненнем вярнулася б туды зноў – толькі ўжо без завышаных чаканняў і з запасам бялізны на ўсялякі выпадак.
Перепечатка материалов CityDog.io возможна только с письменного разрешения редакции. Подробности здесь.
Фото: асабісты архіў гераіні.
