Желание жить в шотландских горах появилось у Натальи еще в 16 лет. Говорит, что в том возрасте она еще слабо понимала, что природа в этой стране жесткая, но так хотелось поехать, что не пугало даже оформление визы в британском посольстве.
Переехать в Шотландию у девушки пока не получилось. Даже планы пожить там несколько месяцев испортил коронавирус. Однако, несмотря на пандемию, летом Наталье удалось съездить в страну мечты и поработать на ферме. О том, как это было, она нам и рассказала.
О решении поехать: «Было страшно по поводу конторы, помогавшей с документами»
– Першы раз у Шатландыі я паехала ў Эдынбург. Адчула на сабе ўсю любоў шатландскага лета і паабяцала сабе вярнуцца туды зноў. Наступны раз паехала ў зіму – цудоўны час, халодны і жорсткі. Пасля пачала будаваць планы пажыць там некалькі месяцаў, але здарылася «карона».
І вось летам у адзін з дзён я ўбачыла рэкламу ў Instagram, дзе казалі пра сезонную працу на ферме, – і я падумала, што падарожнічаць па краіне знутры прасцей, чым выездамі з Беларусі, ды і пажыву як раз там нейкі час.
Перайшла па спасылцы, зарэгістравалася… і на наступны дзень мне пазванілі з удакладненнямі тэрміну, калі я гатова паехаць. Прымаць рашэнне прыйшлося хутка: дамаўляцца на асноўнай працы на адпачынак за свой кошт, збіраць дакументы, рабіць візу. Было страшна наконт канторы, што дапамагала з дакументамі, але я, як магла, праверыла яе ў інтэрнэце. І вось амаль праз месяц я і яшчэ шэсць беларусаў ляцелі ў Глазга, дзе нас сустракалі па дамоўленасці з фірмай і везлі на ферму.
На вуліцы Шатландыя сустрэла нас дажджом, а ў будынку аэрапорта чакаў літовец Юрый, які ўжо каля 20 гадоў жыве ў Дандзі. Увесь час ён расказваў нам пра жыццё ў краіне, традыцыі і прышпільныя выпадкі. З сямі чалавек толькі я аказалася ўжо бывалай – астатнія ў першыя гадзіны па дарозе здымалі абсалютна ўсё.
Что почитать по теме: «После пандемии многие жители тут реально голодают». Минчане смогли улететь на закрытый Бали. Как им это удалось?
О работе на ферме: «Каждые два часа нас выбрасывали с поля и говорили, что мы неэффективные»
По словам Натальи, работа на ферме физически тяжелая. Нужно было собирать ягоды: малину, клубнику, вишню, ежевику, чернику. «Першыя дні тры ты збіраеш і ясі, а пасля есці сіл не застаецца – і ты проста збіраеш».
Во время дождя работали в парниках – благодаря пленке даже в плохую погоду там тепло. А если нужно было выйти, чтобы отнести ягоды, приходилось тепло одеваться. И обязательно прятать ягоды от дождя.
– Пасля тыдня працы мы пачалі асэнсоўваць, як ідуць працэсы на ферме. Аказалася, не ўсё так гладка і добра, як нам абяцалі. Напрыклад, існуе мінімальная аплата за гадзіну: для Шатландыі гэта 8,72 фунта. І, каб табе далі адпрацаваць цэлы дзень, ты павінен збіраць ягады на 7,5+ фунта ў гадзіну, інакш твой працоўны дзень скончыцца хутчэй.
Нас выкідалі з поля кожныя дзве гадзіны – казалі, што мы неэфектыўныя. Нам было складана гэта зразумець: калі ты працуеш на норму, як мы, то якая розніца – можна ж проста плаціць фактычны заробак. Але з-за неабходнасці плаціць «мінімалку» фермер хітрыў, як раз каб не плаціць, – то бок прыгонніцтва ў сучаснай форме.
Аднойчы чула пра сітуацыю, калі 30 украінцаў выбілі сабе перавод на іншую ферму – і там сітуацыя была зусім іншая: і 10 гадзін давалі працаваць, і плацілі пагадзінна без праблем, і нормы ставілі адэкватныя. А яшчэ на англійскай ферме людзей цікавіла якасць збору – мы ж працавалі на хуткасць.
Зато, говорит Наталья, коллеги были чудесные: украинцы, русские, белорусы (5–7% от общего количества), болгары и румыны. Некоторые приезжали на ферму уже не в первый раз – так они собирают деньги на квартиры и машины, которые покупают дома.
– Пад канец сезона ферма стала людзей пазбаўляцца, нягледзячы на тое, што ўладальнікі самі зрабілі нам кантракты на 6 месяцаў па прыездзе. Пазней яны прыдумалі схему лістоў, дзе пішуць, што ты павінен выправіцца і пачаць працаваць хутчэй. А калі змен не будзе, кантракт разарвуць.
О поездке в горы: «Придется попрощаться со страхом упасть – а упасть там есть куда!»
Однажды после двух часов работы Наталью, как обычно, отправили домой. А она к тому моменту как раз уже две недели планировала съездить в горы – поэтому плюнула на все и уехала на три дня.
– Думала, паставяць прагул. На ферме была такая схема: калі сёння ты не выйшаў (і не важна, чаму), назаўтра табе ставяць выхадны – пакаранне такое, каб ты грошы губляў. Але мне маё маральнае становішча было больш важным, таму я і паехала.
Ферма, на которой работала Наталья, находится недалеко от Абердина, поэтому ее маршрут был таким: поездом до Абердина, потом поездом до Инвернеса, оттуда автобус в Форт-Уильям до самой высокой (1345 м) в стране горы Бен-Невис, далее до известного арочного виадука Гленфиннан, потом в сторону Глазго через большую долину Гленко – и после уже обратным поездом на ферму.
– На Бэн-Нэвіс я залезла недалёка, дзесьці метраў на 450, пасля ў мяне завірыла галаву, і я вырашыла, што хачу ўсё ж даехаць да віядука, – а таму, каб не разгубіць рэшткі сілы, лепш спусціцца.
Дарэчы, на 507 метрах паміж гарамі з ланцуга, дзе ўзвышаецца Бэн, знаходзіцца возера, але маёй «падрыхтоўкі» дайсці не хапіла. Затое я цудоўна пагуляла каля чыгункі. Па адной і той жа дарозе ходзяць звычайныя цягнікі і Якабіт – поезд з фільмаў пра Гары Потэра. Праўда, Якабіт нават па мерках шатландцаў дарагі, звычайна там катаюцца турысты з Кітая.
А калі вы захочаце праехацца тым самым мастом, ведайце, шлях Форт-Уільям – Малайг да вашых паслуг! Праўда, цягнік будзе звычайным, але ж ці гэта важна?
Следующий день Наталья провела в горах: «Гэта так радасна, хаця і небяспечна, ісці ўздоўж шашы, калі вакол цябе горы, кожная ад 500 метраў!» В долине Гленко, например, много разных гор с историей. Там же, под Сигнальной горой (Signal Rock), стоит домик Хагрида, который был реальной декорацией в третьем фильме про Поттера. «Перагледзьце фільм: за домікам сапраўдная гара, не камп’ютарная!» И таких гор там сотни.
– Летам усё зялёнае, толькі стужка дарогі цягнецца шэрай ніткай. Па дарозе ёсць белы домік у мясцовым мінімалізме на фоне чорнай гары. Побач з домікам – возера і шмат шыльд «Прыватная тэрыторыя».
А вакол на дзясяткі кіламетраў нікога больш няма – я б там жыла! Толькі ўявіце, што ў вас за домам свае вадаспады, побач сваё возера, а адразу за вакном – горы…
Далей былі Тры Сястры (The Three Sisters) – горы, падобныя паміж сабой. Насамрэч калі паглядзець на мапу, дык яны выглядаюць як пальцы на руцэ, і іх больш, чым тры, але ж гэтыя тры высоўваюцца моцна наперад.
Там можна залезці на любую гару (у прынцыпе, на любую гару ў Шатландыі можна залезці), а паміж першай і другой «сястрой» знаходзіцца лаз да згубленай даліны. Праўда, каб туды прайсці, прыйдзецца развітацца са страхам упасці, а падаць па дарозе ёсць куды!
Далей маё леташняе падарожжа было не асабліва цікавым. Глазга для мяне – проста горад. А я не люблю сучасных гарадоў настолькі, каб расказваць пра іх падрабязна.
Про коронавирус в Шотландии: «Примерять одежду в магазинах нельзя, но можно взять домой, а потом вернуть»
В Шотландии везде нужна маска: в автобусе, поезде, магазине – в любом месте. Какое-то время залы даже были размечены стрелками, чтобы люди не пересекались друг с другом. Но ближе к осени их убрали.
Повсеместно есть санитайзеры. В некоторых местах даже стоит специальный человек, чтобы контролировать, как посетители пользуются антисептиком. А еще во всех магазинах запрещено примерять одежду – тоже из-за «короны». Зато можно примерить дома и вернуть (или даже выслать обратно почтой!).
Остров Скай (Isle of Skye)
Если ферма разрывает с сотрудником контракт, у него есть 10 дней, чтобы покинуть страну. Наталья решила, что это время не должно пропасть зря, и поехала на остров Скай – «лазіць па ўсім тым, што не аблазіла зімой 2019 года».
Уже стояла осень, целыми днями лили дожди, но девушку это не остановило. На острове она провела восемь дней – «шчаслівых, неверагодных і поўных на прыгоды».
– Дома яшчэ год таму я набыла кніжку Coorie – гэта як папулярныя ідэі Хюге, толькі па-шатландску. Там прачытала пра bothy – пакінутыя даўно хаткі ў гарах або на ўзбярэжжы, якія даглядае суполка людзей.
Правіла вельмі простае, як і паўсюль у Шатландыі: ты можаш прыйсці куды хочаш і калі хочаш, але пасля цябе ўсё павінна застацца ў тым жа выглядзе, як і было.
У некаторых з такіх хацінак ёсць месца для вогнішча (але часцей гэта прывілей). Звычайна ў хатках ёсць нары, могуць сустрэцца кніжкі і часопісы, карты на сценах. І, хоць на сайце суполкі напісана, што наведваць босі падчас «кароны» забаронена, людзі ўсё роўна шукаюць той рамантыкі – правесці ноч пад песні акіяна.
По словам Натальи, на острове есть четыре таких домика. Девушка побывала в двух. Один из них находится на северной стороне острова, вверху, а сразу за ним – океан. Второй домик расположен на юге острова.
– Шлях ляжыць праз горы на 14 кіламетраў у адзін бок. І, пакуль я дайшла да другой хаткі, мяне сустрэў шторм з Атлантыкі (на адзін дзень прыйшлося вярнуцца ў гатэль і перачакаць), дзве горныя рэчкі (шырокая мелкая і вузкая глыбокая) і адно разлітае горнае возера.
Для пераходу глыбокай ракі прыйшлося разувацца, але пад канец тых 14 кіламетраў мае ногі былі і так цалкам мокрыя. Пад канец шляху я смачна плюхнулася ў шырокую і мелкую рэчку. Ледзяная вада, восеньскае надвор’е, Шатландыя – я пераможца ў намінацыі «сама змерзну, затое выратую тэлефон ад вады».
Але ж, нягледзячы на ўсе прыгоды і цяжкасці, я не шкадую ніводнага дня. Наадварот, шкада было пакідаць гэта месца. Хаця я і ведаю, што абавязкова вярнуся, бо там жа яшчэ столькі горных сцежак засталося!
Перепечатка материалов CityDog.by возможна только с письменного разрешения редакции. Подробности здесь.
Фото: из личного архива героини.
.