CityDog.io паразмаўляў з беларускай, якая тры гады таму пераехала ў Літву і паспяхова здала экзамен па літоўскай мове. У сваім аповедзе яна дзеліцца каштоўнымі парадамі і рэсурсамі, якія дапамаглі ёй падрыхтавацца да гэтага важнага выпрабавання, а таксама расказвае пра свой досвед навучання і здачы экзамену ў Вільнюсе.
Вера пераехала ў Літву з Беларусі тры гады таму. Па словах дзяўчыны, заставацца тут назаўжды яна не плануе. Аднак, пакуль яна знаходзіцца ў чужой краіне, вырашыла вывучыць літоўскую мову.
– Я з нецярпеннем чакаю таго дня, калі змагу вярнуцца назад у Беларусь. Аднак Літва – цудоўная краіна, і, пакуль я тут, для мяне важна праявіць павагу да культуры людзей, якія прынялі мяне на сваёй зямлі.
Я скончыла магістратуру ў мясцовай ВНУ, калі толькі прыехала ў Літву. У рамках вучэбнай праграмы была магчымасць вучыць літоўскую. Заняткі праходзілі анлайн, таму што на вуліцы ўсё яшчэ бушавала пандэмія. У нас была выдатная выкладчыца, якая праводзіла інтэрактыўныя і цікавыя ўрокі. Аднак было крыху цяжка, таму што склад гурта пастаянна мяняўся: нехта мог прысутнічаць на занятках, нехта не.
Пасля гэтага я вырашыла прадоўжыць сваё навучанне і пайсці на прыватныя курсы. Група збольшага складалася з беларусаў. Цікава было тое, што практычна ўсе былі айцішнікамі, у якіх была магчымасць хадзіць на заняткі ад іх кампаній. Аднак яны ўсё роўна пайшлі асобна.
Апошнія паўгода я вучылася на курсах літоўскай ад Віленскага ўніверсітэта. Магу смела раіць іх усім, хто хоча хутка і якасна падцягнуць мову. Там пісьменна зроблена ўсё па методыцы выкладання: вы шмат размаўляеце, а яшчэ склад гуртоў дастаткова міжнародны – няма ніякага шанцу не загаварыць.
Наколькі літоўская мова складаная для беларусаў?
– Адразу скажу, што міф пра складанасць літоўскай мовы перабольшаны. Літоўцы ідуць насустрач і імкнуцца дапамагчы, часта пераходзячы на рускую або англійскую, калі бачаць, што камусьці цяжка вымавіць фразу на літоўскай. Канешне, у кожнага чалавека сваё ўспрыманне складанасці. Для кагосьці гэта сапраўды няпроста, асабліва калі трэба запамінаць і паўтараць шмат новага. Але я лічу, што можна асвоіць мову, калі падыходзіць да задачы з цярпеннем і цікавасцю.
Мне навучанне давалася даволі лёгка. Для мяне было важна разабрацца ў паўсядзённым жыцці, у публічнай сферы, у іх гумары і іроніі да сябе і сваёй культуры. У літоўцаў своеасаблівы гумар, які мне вельмі падабаецца. Асабліва ярка ён праяўляецца ў іх рэкламных роліках ці на вулічных банерах. Памятаю, як мне хацелася хутчэй разабрацца ў базавай літоўскай, каб разумець іх прыколы і мясцовыя навіны.
А што падалося самым незвычайным у літоўскай мове?
– Такія дзіўныя рэчы заўважаеш, толькі калі пачынаеш вучыць. Вось адна з відавочных: у літоўскай мове ёсць адрозненне паміж групай «яны». Першы варыянт – калі яна складаецца толькі з мужчын або мужчын і жанчын. Другая група «яны» – гэта толькі дзяўчаты і жанчыны. Звароты да гэтых «яны» будуць рознымі, як і канчаткі прыметнікаў.
Яшчэ першы раз, калі да мяне як да дарослай жанчыны звярнуліся «поні Вера», у мяне была неадэкватная рэакцыя. Уявіла сябе адной з My Little Pony з ружовай грывай. Насамрэч падобны зварот – проста яго ветлівая форма.
А вось некаторыя рэчы, наадварот, вельмі падобныя на беларускую ці рускую мовы. Напрыклад, прыстаўкі дзеяслоўныя. У нашай групе былі людзі з далёкіх краін, якія пакутавалі з гэтымі прыстаўкамі і ніяк не разумелі, у чым розніца паміж nuvazioti i atvazioti. А ў нас гэта ад зубоў адскоквае.
Цікава яшчэ, што вучні звяртаюцца да настаўнікаў не па імені, а па функцыі. Гэта значыць, яны кажуць «настаўнік» замест імені. Гэта не тое каб прыкол іх мовы, але цікавая асаблівасць культуры.
Акрамя таго, адна з маіх выкладчыц расказвала, што літоўцы пры словах «высокі» і «прыгожы» заўсёды ўяўляюць сабе свайго прэзідэнта. Яна казала, што ўсе бабулькі тлумачаць гэтымі словамі свой голас на выбарах.
А як праходзіў дзяржаўны іспыт па літоўскай мове?
– У Літве можна здаваць некалькі відаў іспытаў для вызначэння твайго ўзроўню мовы: на першую, другую ці трэцюю катэгорыю.
Я здавала іспыт на пачатковы ўзровень: A2 па еўрапейскай шкале. Гэты ўзровень дазваляе даволі проста размаўляць, разумець базавыя выразы і фразы, пытацца пра дарогу, рабіць куплі і расказваць пра сябе і сваю сям’ю. Ён падыходзіць для людзей, якія хочуць атрымаць пастаянны від на жыхарства. Таксама яго часта здаюць тыя, хто працуе ў сферах абслугоўвання, напрыклад прадаўцы.
Для больш складаных прафесій, такіх як праца ў адукацыі або культуры, патрабуецца сертыфікат больш высокага ўзроўню валодання мовай – B1. Гэты ўзровень неабходны для людзей, якія працуюць у дзяржаўных установах ці на іншых адказных пасадах.
Сам іспыт складаўся з дзвюх частак: пісьмовай і вуснай. Пісьмовая частка складалася з невялікіх тэкстаў, па якіх трэба было адказваць на пытанні. Гэта правярала тваё разуменне прачытанага матэрыялу. Таксама было адно заданне, дзе трэба было напісаць паведамленне на пэўную тэму, напрыклад аб’яву.
Аўдзіраванне таксама ішло асобным блокам. Ты надзяваеш навушнікі, і запісы пачынаюць прайгравацца адзін за адным. Праслухаць запіс паўторна было нельга. Напрыклад, можна было пачуць дыялог двух людзей, якія абмяркоўваюць, куды паехаць на выхадныя, і потым адказваць на пытанні па гэтым дыялогу. Заданні па аўдзіраванні звычайна складаліся з 3-4 пытанняў.
Пасля завяршэння пісьмовай часткі надыходзіў час для вуснай гутаркі. На кожнага чалавека адводзілася каля 20 хвілін, хаця на практыцы гэты час мог быць скарочаны. На сумоўі прысутнічалі два чалавекі: адзін выкладчык задаваў пытанні, а другі дапамагаў яму і назіраў за працэсамі.
Спачатку трэба было прадставіцца і адказаць на некалькі агульных пытанняў. Мяне, напрыклад, спыталі пра маю сям’ю, хобі і пра маіх бацькоў. Затым трэба было расказаць пра свае планы або апісаць сітуацыю са штодзённага жыцця. Напрыклад, мяне папрасілі расказаць пра планы на водпуск і пра тое, што я думаю пра Літву.
Усе вусныя адказы запісваліся. Я не ведаю, хто менавіта павінен быў іх праслухоўваць і ацэньваць, але відавочна гэта рабілі не тыя людзі, якія праводзілі сумоўе.
У цэлым дзякуючы добрай падрыхтоўцы ніякіх праблем і складанасцей.
Якімі карыснымі рэсурсамі можна карыстацца пры падрыхтоўцы да іспыту?
– Для падрыхтоўкі да экзамену па літоўскай мове я выкарыстоўвала некалькі рэсурсаў і матэрыялаў, якія сапраўды дапамаглі. Вось што я магу параіць:
- Вучэбнікі і дапаможнікі. У Віленскім універсітэце ёсць курсы, якія каштуюць каля 300 еўра за семестр. Яны ўключаюць у сябе прыкладна 25 заняткаў па два разы на тыдзень. Такія курсы дапамагаюць структуравана вывучаць матэрыял і не забываць пройдзены матэрыял дзякуючы рэгулярным дамашнім заданням. Вучэбныя матэрыялы, якія выкарыстоўваюцца на курсах, спецыяльна распрацаваны для падрыхтоўкі да экзамену.
- Пробныя тэсты. У інтэрнэце можна знайсці пробныя тэсты, якія дапамогуць вам зразумець фармат экзамену і патрэніравацца ў выкананні тыповых заданняў. Яны даюць уяўленне аб тым, якія пытанні могуць быць на экзамене, і дазваляюць ацаніць свае сілы.
- Афіцыйны сайт экзамену. На сайце можна знайсці інфармацыю пра тэмы, якія будуць на экзамене. Гэта вельмі важна, бо экзамен уключае ў сябе розныя сітуацыі і пытанні на розныя тэмы і лепш загадзя ведаць, чаго чакаць.
- Метадычныя матэрыялы. Існуюць метадычкі, якія апісваюць структуру экзамену і тыповыя заданні. У іх падрабязна распісаны ўсе этапы экзамену і тое, што ад вас чакаецца на кожным этапе.
Дзякуючы гэтым матэрыялам і метадам, я змагла паспяхова здаць экзамен і зараз адчуваю сябе больш упэўнена ў паўсядзённым жыцці ў Літве.
Перадрук матэрыялаў CityDog.io магчымы толькі з пісьмовага дазволу рэдакцыі. Падрабязнасці тут.
Фота: Unsplash.com.