Навошта будучым дызайнерам і краўцам падарожжа, як праходзіць навучанне ў італьянскай акадэміі краўцоў і як мода адрэагуе на цяперашнія падзеі – пра ўсё гэта пагаварылі з вядомым мінскім краўцом.
Слухайце і (ці) чытайце: калі вам складана чытаць па-беларуску, можаце ўключыць гэты падкаст – голас Крысціны Дробыш дапамагае разумець і вывучаць родную мову.
Краўцом Дзмітрый Забалотны працуе ўсё сваё жыццё. Гэта, па яго словах, любімая прафесія, пра якую ён не марыў, але ні разу не пашкадаваў, выбраўшы яе ў старэйшых класах школы. «Я з юнацтва заглядаўся на прыгожую вопратку і вырашыў мець дачыненне да яе стварэння», – успамінае наш герой.
Планы стаць, скажам, новым Юберам дэ Жываншы з часам трансфармаваліся ў жаданне быць тым, каго ў Італіі назвалі б grande maestro, – вялікім майстрам. Да гэтай мэты Дзмітрый ідзе ўсё жыццё і нядаўна стаў да яе бліжэй на яшчэ адну прыступку – прайшоўшы навучанне ў рымскай Нацыянальнай акадэміі кравецкага мастацтва.
Ці абмяжоўвае беларуская рэальнасць магчымасці дызайнераў
– У нашай даволі беднай постсавецкай рэальнасці (я маю на ўвазе архітэктуру, эстэтыку, культуру) складана было развіваць густ, – разважае Зміцер. – А гэта можа быць моцным фактарам, які абмяжоўвае тых, хто працуе з візуальнай культурай у любой яе праяве. Вядома, абмежаванні могуць стаць стымулам да самаразвіцця, але гэта велізарная ўнутраная праца.
Бо чым больш ты акружаны максімальна магчымым спектрам эстэтыкі і прыгажосці, тым большыя твае выразныя магчымасці ў творчасці. Так, у нас ёсць кіно, тэатр, кнігі па мастацтве, модныя часопісы, але глабальна магутнае візуальнае асяроддзе – прырода, архітэктура, навакольныя людзі, падарожжы – безумоўна, дае больш магчымасцей для творцы.
Падзаг: Пра тое, як з’явілася ідэя прайсці навучанне ў Італіі
– Першую прафесійную адукацыю я атрымаў у Беларусі. Мне пашанцавала вучыцца ў выдатных майстроў, калі ў нас яшчэ была моцная тэхнічная і канструктарская школа, свайго роду рэшткі былой раскошы.
Потым пачалі скарачаць праграмы і ўзровень прафесійнага навучання, добрыя выкладчыкі сыходзілі на пенсію, а студэнтаў прымалі па астаткавай прыкмеце. Цяпер, па водгуках калег і маім асабістым досведзе, узровень маладых спецыялістаў упаў ніжэй няма куды, ды і наогул у нашай краіне прафесія краўца не лічыцца топавай і паважанай.
У цэлым тых ведаў, якія я атрымаў, мне хапала даволі доўга. Мазгі, талент, добрая база, вопыт і бесперапынная самаадукацыя праз вопыт, часопісы, газеты і інтэрнэт дазвалялі рабіць класныя рэчы.
Але быў «сверб» вучыцца далей, каб пазбавіцца ад сіндрому самазванца, які лёгка фарміруецца ў асяроддзі без прафесійных зносін на высокім узроўні і ў адсутнасці моцных школ і вялікіх майстроў.
У 2017 годзе я стаў праз знаёмых шукаць стажыроўкі і навучанні ў Італіі, а ўжо ўвесну 2018 года знайшоў кантакты і адправіўся на пошукі новага ў прафесіі.
Тады я абышоў мноства неапалітанскіх сарторый (пашывачныя майстэрні. – Рэд.): знаёміўся з мясцовымі краўцамі, назіраў за іх працай, унікаў у тэхналагічны працэс.
На зваротнай дарозе ў Рыме я воляй лёсу пазнаёміўся з вялікім майстрам, на чый Instagram быў падпісаны некалькі гадоў, і аказалася, што ў яго, акрамя атэлье, ёсць яшчэ і ўласная кравецкая школа.
Пазней у тым жа годзе я правёў два тыдні ў гасцях у італьянскага калегі, які займаецца пашывам гатовага адзення для розных італьянскіх і амерыканскіх брэндаў і адначасова спрабуе развіваць пашыў касцюмаў su misura (гэта значыць па індывідуальных мерках).
Гэты вопыт, расказвае наш герой, крыху стрымаў яго запал. Аказалася, італьянская мода – гэта проста праца, якую робяць простыя людзі, а не богі. У прадукт, якасць якога цэніцца ва ўсім свеце, італьянскую вопратку ператварае не нейкая адмысловая магія, а майстэрства краўцоў і даступнасць сучасных тэхналогій.
Прыкладна ў той жа час у Дзмітрыя з’явілася магчымасць аплаціць навучанне, а ўзровень яго італьянскай мовы нарэшце дазваляў яму камунікаваць без перакладчыка – і ён зразумеў, што гатовы атрымаць новыя веды і прыўнесці нешта новае ў сваю працу.
На жаль, так хутка ўсё не склалася: умяшалася пандэмія і закрытыя межы. Але ў 2022 годзе ўсё нарэшце атрымалася.
Падзаг: Пра італьянскі падыход да кравецкай справы
– Навучанне ў рымскай Нацыянальнай акадэміі кравецкага мастацтва доўжыцца тры гады. У Італіі наогул зусім іншы падыход да адукацыі ў гэтай сферы. Там гэта паважаная прафесія, маладыя людзі рэальна хочуць быць краўцамі – і гатовы тры гады вучыцца рабіць шыўкі і ўручную абкідваць петлі.
Але ў мяне не было трох гадоў, ды і па ўзроўні прафесіяналізму я роўны тым краўцам, якія мяне вучылі. Таму я папрасіў распрацаваць праграму спецыяльна для сябе: каб я мог прыехаць і назіраць за працай спецыялістаў.
У нейкай ступені я быў проста студэнтам, у нейкай – партнёрам сваіх выкладчыкаў. За пяць тыдняў я пабываў у цалкам розных ролях і выпрабаваў велізарны спектр эмоцый: дзіўна быць спецыялістам, краўцом з вялікім досведам, якому раптам кажуць, што ён нешта робіць не так.
Я пастаянна быў нечым заняты: лекцыі, індывідуальныя заняткі, назіранне за працай майстроў. Сандро, 82-гадовы майстар, цярпліва і павольна, часам з выкарыстаннем «Перакладчыка Google», расказваў мне пра асаблівасці італьянскай методыкі канструявання, а адрозненняў было дастаткова: ад мерак да ліній і прапорцый канструкцый.
Мне вельмі пашанцавала пазнаёміцца з маэстра Гаэтана Алаізіа, за што я ўдзячны лёсу і яго жонцы і партнёрцы Святлане. Было вельмі цікава назіраць за працай вялікага майстра і ўбачыць знутры, як уладкаваны яго бізнес. Я спадзяюся, што гэта будзе пачаткам сяброўства паміж краўцамі Італіі і Беларусі.
Мяне ўразіла мясцовае стаўленне да ручной працы. Тэхналогіі не мяняюцца гадамі і дзесяцігоддзямі, навыкі перадаюцца з пакалення ў пакаленне: часцяком дзеці краўцоў з самых юных гадоў дапамагаюць бацькам, а потым і самі становяцца краўцамі. Гэта значыць, па сутнасці, яны пачынаюць вучыцца ў 12–15 гадоў, а ўжо потым атрымліваюць прафесійную адукацыю.
Падзаг: Пра тое, як вайна ва Украіне і сітуацыя ў свеце могуць паўплываць на моду
– Цяперашнія падзеі, безумоўна, будуць уплываць (і ўжо ўплываюць) – у першую чаргу на лагістыку і даступнасць сыравіны і матэрыялаў. Хоць абмежаванні мясцовага рытэйлу могуць мець і пазітыўны ўплыў: спажывец будзе вымушаны звярнуць сваю ўвагу на мясцовых дызайнераў.
Аднак цяпер складана нешта загадваць: змяненні на палітычнай арэне, якія ўплываюць на эканоміку, праходзяць вельмі хутка, і планаваць нешта наперад няма магчымасці.
Калі казаць пра асабістыя планы, то я пакуль прытрымліваюся вызначаных да крызісу ліній паводзін: развіваць майстэрню і стварыць школу краўцоў.
Да мяне перыядычна прыходзілі з просьбамі навучыць кравецкай справе, але я, прызнаюся, ніколі на гэта не згаджаўся. Да гэтага часу я вучыў толькі краўцоў, якія працуюць са мной, каб яны рабілі ўсё так, як гэта трэба мне.
Пры гэтым ідэя адкрыцця ўласнай школы ў мяне была заўсёды, але здавалася, што мне не хапае нават не столькі статусу, колькі цэласнага бачання методыкі навучання.
Пасля навучання ў Італіі я стаў бліжэй да рэалізацыі сваёй задумы. Пакуль усё выключна на стадыі «хачу», але пачатак ужо пакладзены: я думаю над канцэпцыяй і праграмай навучання, завёў старонку ў Instagram.
Галоўнае – каб у людзей быў запыт навучыцца шыць дыхтоўныя, прыгожыя, якасныя касцюмы, пінжакі, штаны. Можа так скласціся, што з-за санкцый і абмежаванняў людзям у Беларусі прыйдзецца зноў вучыцца самастойна шыць, каб хоць неяк быць прыстойна апранутымі.
Я не культуролаг і не магу глабальна разважаць аб тым, што стане з модай з-за ваенных дзеянняў. У апошнія гады шыецца вельмі шмат абсалютна недарэчных з пункту гледжання насібельнасці рэчаў, якія хутка адпраўляюцца на сметнік: яны зроблены з танных матэрыялаў, нязручныя ў нашэнні і, па сутнасці, забіваюць і экалогію, і эстэтыку, і культуру.
Масавае спажыванне захоплівае ўсе пласты, але масавая вытворчасць ніколі не будзе адпавядаць ідэальным запытам спажыўца. І той сусветны крызіс, які выкліканы бягучымі падзеямі, магчыма, дапаможа нам адысці ад масавай моды, ад спажывання дзеля спажывання і імгненнай забавы.
Крызіс можа вярнуць чалавецтву розум і больш каштоўнаснае стаўленне да рэчаў і сыравіны, зрабіць моду па-сапраўднаму экалагічнай – праз адмову ад выпадковых рэчаў і імгненнага спажывання, залішняга гардэроба.
Але, вядома, без глабальнай культурнай рэвалюцыі нічога не адбудзецца: пакуль H&M робіць горы пластыкавага адзення, яно будзе карыстацца папулярнасцю ў самых шырокіх слаёў пакупнікоў.
Перадрук матэрыялаў CityDog.io магчымы толькі з пісьмовага дазволу рэдакцыі. Падрабязнасці тут.
Фота: архив героини, unsplash.com.
