Вось што прыдумала настаўніца, каб дзеці сталі чытаць па-беларуску, – і ў яе атрымалася

Разам з кампаніяй A1 мы працягваем рубрыку «Дзейныя» пра пасіянарных і крэатыўных беларусаў, якія штодзень паспяхова ствараюць сучасную беларускамоўную культуру.

Сёння «Дзейная» – настаўніца пачатковых класаў, якая прыдумала, як гуляць з дзецьмі ў настолкі, каб тыя самі хацелі вучыць беларускую мову.

Кароткі змест артыкула:

• «Я проста пачала гуляць з сынам, а той не разумеў, што мама яго вучыць, але ўспрымаў усё як прыгоду»
• «Я, простая настаўніца, прыйшла без аніякага вопыту ў бізнесе»
• «Гульня ўсёй сям’ёй за адным сталом аб’ядноўвае»

«Я проста пачала гуляць з сынам, а той не разумеў, што мама яго вучыць, але ўспрымаў усё як прыгоду»

– Неяк муж прыйшоў дадому і кажа: «Я ўбачыў аб’яву ў метро – гэта якраз пра цябе». У адным з адукацыйных цэнтраў Мінска шукалі «таленавітых, актыўных настаўнікаў», – расказвае пра сябе Наталля Галко.

Наталля – настаўніца ў другім пакаленні. Любоў да працы з дзецьмі прыйшла праз яе маці, якой наша гераіня з юных гадоў дапамагала рыхтаваць урокі і пазакласныя мерапрыемствы.

Больш за 20 гадоў Наталля выкладае ў пачатковых класах прыватных школ і ў цэнтрах развіцця, адзін з якіх нават арганізоўвала са сваёй сяброўкай. Таму, калі пачула пра вакансію ў адукацыйным цэнтры, не марудзячы адгукнулася.

– У прыватнай школе ці цэнтры ў класе не 30 чалавек, а 10–12, не трэба столькі папер, няма абавязкаў, якія не маюць дачынення да адукацыйнага працэсу, – пералічвае перавагі Наталля.

Тады яе, канешне ж, узялі на працу, дзе жанчына рыхтавала дзяцей да школы: маторыка, логіка, літары, лічбы – усё гэта дашкаляты мусяць засвоіць яшчэ да першага класа.

Тым часам старэйшы сын Наталлі пайшоў у школу, аднак сябраваць з навукай ён не дужа хацеў.

– Я вучу іншых, так што свой таксама павінен быць адукаваны, і я зразумела, што трэба ісці на хітрыкі, – з усмешкай тлумачыць Наталля. – Мне заўжды было цікава рабіць урокі ў форме гульні, каб дзеці вучыліся з агнём у вачах. Таму я проста пачала гуляць з сынам: не за партай, а на канапе, на падлозе з цацкамі – а той не разумеў, што мама яго вучыць, але ўспрымаў усё як прыгоду.

Неўзабаве Наталля зразумела, што яе пакуль самаробныя напрацоўкі для сына могуць быць карыснымі іншым настаўнікам. У адукайны цэнтр прыходзілі дзеці, якія мелі патрэбу ў дадатковым навучанні. І перш за ўсё гэта тычылася беларускай мовы: у школьных падручніках даецца не вельмі цікавы і складаны для ўспрымання матэрыял.

«Я, простая настаўніца, прыйшла без аніякага вопыту ў бізнесе»

Аднойчы Наталля ўбачыла аб’яву пра прыём заявак на вядомы конкурс сацыяльных праектаў Social Weekend і без доўгіх разваг падала свае гульні.

Першы раз ёй не хапіла галасоў, каб дайсці да фіналу. Няўдача не спыніла прадпрымальную настаўніцу. Яна пазычыла грошы ў сяброў, выдала некалькі гульняў сама і падала праект на наступны год.

У рамках Social Weekend Наталля стала наведваць семінары па асновах бізнесу і сама не заўважыла, як трапіла ў чвэрцьфінала, прайшла ў паўфінал і нарэшце выступіла ў фінале. Тады настаўніцу заўважылі сябры журы з кампаніі velcom (сёння А1) і адзначылі яе праект у спецнамінацыі «Па-беларуску».

Наша гераіня атрымала прэмію, за якую выдала тры гульні па 800 асобнікаў пад агульнай назвай «Скарбонка гульняў».

– Я, простая настаўніца, якая прыйшла без аніякага вопыту ў бізнесе, зразумела, што можна пашырыць свае далягляды, выйсці за межы прывычнага! Гэта быў цудоўны вопыт! Я атрымала выключныя веды, якія дапамаглі рухаць наперад мой праект. З некаторымі людзьмі я і зараз падтрымліваю адносіны, – узгадвае Наталля.

Галоўны персанаж гульняў – Смоўжык. Ягоная ракавіна нагадвае скарбоначку, тлумачыць Наталля.

«Я жыву ў Беларусі, таму размаўляю па-беларуску і знаёмлю з роднай мовай сваіх сяброў. А яшчэ я люблю падарожнічаць і гуляць з сябрамі ў розныя гульні. Прапаную табе пагуляць у хованкі з гномікам», – кажа Смоўжык са старонкі інструкцыі.

Гномік - яшчэ адзін персанаж, разам з якім маленькія гульцы вучацца чытаць па-беларуску. Смоўжык і Гномік дапамагаюць скласці карткі з літарамі і складамі ў словы.

У гульнях Наталлі няма назваў традыцыйных прылад працы беларускіх сялян, ні слова пра вайну і партызан. Аднак ёсць рэаліі, блізкія кожнаму сучаснаму гарадскому дзіцяці: «аліўка», «кава», «навіны», «ноўтбук», «пакупнік», «палац», «пюрэ», «Дар’я Домрачава».

Наталля расказвае, што неяк на гульнятэцы адна дзяўчынка сказала, што Домрачава, тая самая спартсменка, – іх суседка.

«Гульня ўсёй сям’ёй за адным сталом аб’ядноўвае»

Сёння гульні Наталлі прадаюцца ў гарадскіх і інтэрнэт-кнігарнях. Многа асобнікаў у Наталлі купілі яе калегі, каб выкарыстоўваць на адкрытых уроках, калі запрашаюцца педагогі з іншых школ для абмену досведам, на пазакласных мерапрыемствах, у групах падоўжанага дня.

– Мне заўсёды было цікава гуляць. Мама часта гуляла з намі ў настолкі: даміно, лато, гульні са словамі, дзе трэба з аднаго вялікага слова скласці маленькія, у старэйшых класах з’явіўся «Менеджар». Адна справа, калі за камп’ютарам, іншая – калі ўсёй сям’ёй сядзіш за сталом. Гэта вельмі аб’ядноўвае, і гульня набывае іншы сэнс, – расказвае Наталля.

Карысць ад супольнага правядзення часу ацанілі і бацькі вучняў Наталлі. Адным разам дзядуля дзяўчынкі сказаў: «Дзякуючы вашым гульням, Наталля Аляксандраўна, наша сям’я стала сапраўднымі беларусамі».

Пасля чарговай гульнятэкі ў кнігарні некалькі маці папрасілі арганізаваць гурток, дзе можна было б разам з дзецьмі вучыць беларускую мову ў гульнявой форме. Група празаймалася адзін месяц да летніх канікул. Хіба найбольшы сюрпрыз зрабіла дачка Наталлі, 16-гадовая Ксенія:

– Падышла і кажа: «Мама, я вырашыла, што буду размаўляць па-беларуску». Мне хочацца верыць, што не прайшлі дарэмна шматразовыя сумесныя паходы на «Кінаконг» і ў Купалаўскі тэатр, прачытаныя на роднай мове сучасныя кнігі, мае размовы з сябрамі. Спадзяюся, што і мой праект з гульнямі адыграў не апошнюю ролю. Вельмі ж прыемна было заўважыць павагу ў вачах свайго дзіцяці! – кажа Наталля.

Сёння настаўніца выкладае ў трэцім класе ў прыватнай школе пры Свята-Елізавецінскім манастыры. Першую палову яе дня займаюць заняткі, другую – падрыхтоўка да ўрокаў і сямейныя клопаты.

Гульні працягваюць прыдумвацца ў вольны час, балазе ў запасе ў настаўніцы некалькі дзясяткаў ідэй, якія пакуль не знайшлі ўвасаблення ў жыцці.

– На фінале Social Weekend мне здавалася, што ў мяне ёсць усё, акрамя сродкаў. Мне зараз не хапае самага галоўнага, пра што казалі на конкурсе – каманды, – падсумоўвае Наталля.

Пакуль наша творчая гераіня не перастае дзейнічаць і шукае аднадумцаў, якія дапамаглі б выдаць і рэкламаваць новыя гульні, яна ўжо ведае, які будзе наступны праект.

Наталля марыць пра кнігарню, дзе не толькі б прадаваліся кнігі, але і праходзілі гульнятэкі ды імпрэзы для дзяцей і дарослых, каб кожны жадаючы без нуды і прымусу мог бы быць бліжэй да роднай мовы.

Перадрук матэрыялаў CityDog.by магчымы толькі з пісьмовага дазволу рэдакцыі. Падрабязнасці тут.

Фота: Віка Мехавіч для CityDog.by.

ООО «Вундербай», УНП 192153894